Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ

Της Νίνας Γεωργιάδου

 

Η Laura Dodsworth, στο βιβλίο της State of Fear, περιγράφει πώς η Βρετανική κυβέρνηση εκμίσθωσε «συμπεριφορικούς επιστήμονες» για να εκτινάξει τον πανδημικό φόβο. Ο φόβος της αρρώστιας, της αποστασιοποίησης των ανθρώπινων σχέσεων, της μοναξιάς, μα κυρίως ο φόβος του θανάτου. Και καθώς ο φόβος συνοδεύεται από την αγωνία και η αγωνία από την κατάθλιψη, η κατάθλιψη από την παραίτηση και η παραίτηση από την απόλυτη χειραγώγηση, οι «συμπεριφορικοί επιστήμονες» επικουρούμενοι από τους εξίσου εκμισθωμένους των ΜΜΕ, δούλεψαν φιλότιμα και με το αζημίωτο για τη μαζική παραγωγή φοβισμένων ανθρώπων.

 

Στην Ελλάδα η παραγωγική μηχανή του φόβου μπορεί να μην είχε την υψηλή τεχνογνωσία των «συμπεριφορικών επιστημόνων» και να έγινε με πιο ακατέργαστα υλικά, κατέληξε όμως στα ίδια εκπληκτικά αποτελέσματα γιατί πέρασε μέσα από τρεις επαναλαμβανόμενες «παραγωγικές» φάσεις.

 

•        Ο φόβος της «τρομοκρατίας» που στρατιωτικοποίησε, στις αρχές του νέου αιώνα, την Αμερικάνικη κοινωνία, εκχώρησε στοιχειώδεις ελευθερίες στο όνομα της «ασφάλειας» και αθώωσε αιμοσταγείς πολέμους, άφησε κι εδώ το πρώτο ίχνος του φόβου, πρωτόλειο ακόμα στα κοινωνικά αντανακλαστικά αλλά βασικό εργαλείο τις κυβερνητικές επιλογές.

•        Η στημένη χρεοκοπία, στη συνέχεια, ωρίμασε το φόβο της ανέχειας, της κατάσχεσης, της απόλυσης κι έκανε την επιβίωση μια φοβική διαδικασία υποταγής αν δεν την οδήγησε στην αυτοκτονία.

•        Η διαχείριση της πανδημίας, αμέσως μετά, πυροδότησε τον αρχέγονο φόβο του θανάτου, και μετέτρεψε τον επιβιωτικό φόβο σε τρόμο, διαλύοντας όλα τα στοιχειώδη συστατικά της ζωής, τη σχετική ελευθερία, τις ανθρώπινες σχέσεις, την επαφή με τη φύση, τη σχετική εργασιακή αξιοπρέπεια.

Σε όλα τα προηγούμενα τρία στάδια, «τρομοκρατία-χρεοκοπία-πανδημία», όπου δεν έπιπτε λόγος, έπιπτε ράβδος και πολύ βαριά μάλιστα , από ένα άγριο και γενναιόδωρα επανδρωμένο κατασταλτικό μηχανισμό.

•        Η σημερινή κατάσταση πολέμου, που μεθοδικά δουλεύτηκε, τα τελευταία χρόνια, στα υπόγεια του Πενταγώνου, ανακατεύει όλο το μίγμα των προηγούμενων φόβων σ’ ένα κυρίαρχο, παραλυτικό φόβο, του θανάτου, της πείνας, του ξεριζωμού και στην κορυφή, το κερασάκι ενός πυρηνικού ολέθρου. Τα ΜΜΕ, που πολλαπλά στα προηγούμενα στάδια είχαν αποδείξει την καλοπληρωμένη αναξιοπιστία τους, σκηνοθετούν "ειδήσεις", όπως βολεύει τους χορηγούς τους.

 

Η ανθρώπινη οντότητα της ελευθερίας, της συνύπαρξης, της αυταπάρνησης και της αλληλεγγύης, μετατρέπεται μεθοδικά σ’ ένα σβώλο επιβιωτικής ύπαρξης.

 

Οι νέοι Μέγκελε οριοθετούν μια νέα φυλή ανθρώπου, όχι με βάση τα άρια χαρακτηριστικά αλλά τη συντριβή της ανθρώπινης ουσίας, τον άνευ ορίων φόβο, για την άνευ όρων υποταγή.

 

Γιατρικό, ο δρόμος του ποταμού προς τον ωκεανό στο ποίημα του Χαλίλ Γκιμπράν «ο Φόβος» ή ...το κουταλάκι της άμμου στο βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι, «Να σου πω μια ιστορία».